Ο πόνος στο αυτί εμφανίζεται συνήθως σε παιδιά, αλλά μπορεί να εκδηλωθεί και σε ενήλικες. Μπορεί να επηρεάσει το ένα ή και τα δύο αυτιά, αλλά τις περισσότερες φορές εντοπίζεται μόνο στο ένα αυτί. Μπορεί να εμφανιστεί σταδιακά ή εντελώς ξαφνικά, να είναι συνεχής ή διακοπτόμενος, και η έντασή του να κυμαίνεται από ήπια έως αρκετά οξεία.
Ο πόνος στο αυτί χωρίζεται σε δύο κατηγορίες, στον πρωτοπαθή και τον δευτεροπαθή. Ο πρωτοπαθής πόνος στο αυτί προέρχεται αποκλειστικά από τα αυτιά. Για παράδειγμα, οι λοιμώξεις του αυτιού προκαλούν πρωτοπαθή πόνο στο αυτί. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων ο πρωτοπαθής πόνος εκδηλώνεται κυρίως στα παιδιά. Η συγκεκριμένη μορφή πόνου στο αυτί συνήθως χειροτερεύει με την πάροδο του χρόνου. Ο δευτεροπαθής πόνος στο αυτί προκύπτει εξαιτίας παθήσεων που αφορούν άλλα μέρη του σώματος, και εκδηλώνεται επειδή τα αυτιά και τα κοντινά σε αυτά μέρη του σώματος μοιράζονται τα ίδια νεύρα με τον εγκέφαλο.
Εκδήλωση πόνου στο αυτί και λοιμώξεις
Η κυριότερη αιτία πόνου στο αυτί είναι η ύπαρξη κάποιας λοίμωξης, δηλαδή ωτίτιδας. Η ωτίτιδα μπορεί να λάβει διαφορετικές μορφές ανάλογα με τα συμπτώματα που παρουσιάζει. Διακρίνεται σε οξεία μέση πυώδης ωτίτιδα, εκκριτική ωτίτιδα, χρόνια μέση ωτίτιδα και εξωτερική ωτίτιδα. Η συγκεκριμένη πάθηση αποτελεί μια μορφή λοίμωξης από κάποιο βακτήριο ή ιό που που επηρεάζει την περιοχή του μέσου ωτός. Τα παιδιά έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα για εμφάνιση ωτίτιδας συγκριτικά με τους ενήλικες.
Η εξωτερική ωτίτιδα ή αλλιώς αυτί του κολυμβητή αποτελεί επίσης μια μορφή λοίμωξης στον έξω ακουστικό πόρο, και διαφέρει από μια λοίμωξη του μέσου ωτός. Η συγκεκριμένη πάθηση είναι μια βακτηριακή λοίμωξη που συνήθως προκαλείται από νερό που παρέμεινε στον έξω ακουστικό πόρο για μεγάλο χρονικό διάστημα, δημιουργώντας ένα ευνοϊκό περιβάλλον για την ανάπτυξη βακτηρίων. Οι περισσότερες ήπιες λοιμώξεις του αυτιού υποχωρούν χωρίς θεραπεία, ωστόσο εάν τα συμπτώματα επιμένουν, απαιτείται ιατρική παρέμβαση. Σε αυτή την περίπτωση ενδείκνυται η χορήγηση αντιβιοτικών εάν η λοίμωξη του αυτιού είναι βακτηριακή, χρόνια ή δεν φαίνεται να βελτιώνεται.
Εκδήλωση πόνου στο αυτί και χολοστεάτωμα
Άλλη αιτία πόνου στο αυτί αποτελεί το χολοστεάτωμα, το οποίο διαμορφώνεται ως αποτέλεσμα χρόνιας φλεγμονής του μέσου ωτός. Εμφανίζεται με τη μορφή κύστης πίσω από την τυμπανική μεμβράνη και εισβάλλει στο μέσο αυτί και τη μαστοειδή κοιλότητα. Η κύστη αυτή περιέχει κύτταρα του δέρματος και συνδετικό ιστό. Καθώς αυτά τα νεκρά κύτταρα του δέρματος συσσωρεύονται, η ανάπτυξη μπορεί να αυξηθεί σε μέγεθος και να καταστρέψει τα ευαίσθητα οστά του μέσου αυτιού. Καθώς η κύστη μεγαλώνει, σταδιακά δημιουργείται μια αίσθηση πίεσης στο αυτί, η οποία μπορεί να προκαλέσει κάποια ενόχληση σε συνδυασμό με εκδήλωση πόνου μέσα ή πίσω από το αυτί. Η πίεση της αναπτυσσόμενης κύστης μπορεί να προκαλέσει ακόμα και απώλεια ακοής, εμβοές και διαταραχές της ισορροπίας. Προς αποφυγή δυσάρεστων συμπτωμάτων, για τη θεραπεία της πάθησης σε αρκετές περιπτώσεις συνιστάται χειρουργική επέμβαση. Η επέμβαση εκλογής είναι η τυμπανομαστοειδεκτομή, με αφαίρεση ή καθαρισμό του χολοστεατώματος.
Πόνος στο αυτί και διάτρηση τυμπάνου
Βασική αιτία πόνου στο αυτί αποτελεί η διάτρηση τυμπάνου, η οποία προκύπτει όταν σχηματίζεται μια μικρού μεγέθους τρύπα στην τυμπανική μεμβράνη. Η συγκεκριμένη πάθηση εκδηλώνεται συνήθως έπειτα από κάποια λοίμωξη όπως η χρόνια μέση ωτίτιδα. Σε αυτή την περίπτωση πραγματοποιείται συσσώρευση υγρού πίσω από το τύμπανο, το οποίο παρουσιάζει επιμόλυνση και σταδιακά ενδεχομένως ασκεί πίεση στον τυμπανικό υμένα, προκαλώντας ρήξη στο τύμπανο και εκδήλωση πόνου στο αυτί. Συχνά, μία ρήξη στο τύμπανο επουλώνεται από μόνη της ή παραμένει χωρίς να προκαλεί ιδιαίτερα προβλήματα, ωστόσο εάν δεν υποχωρήσει χρήζει χειρουργικής αποκατάστασης. Η πιο διαδεδομένη ανάμεσα στις επεμβάσεις στο αυτί για την αντιμετώπιση της διάτρησης τυμπάνου είναι η τυμπανοπλαστική, κατά την οποία η τρύπα στο τύμπανο διορθώνεται με την τοποθέτηση μοσχεύματος.
Πόνος στο αυτί και άλλες αιτίες
Άλλες κοινές αιτίες πόνου στα αυτιά περιλαμβάνουν την αλλαγή της υψομετρικής πίεσης, όπως κατά τη διάρκεια πτήσης με το αεροπλάνο, τη συσσώρευση κεριού στο αυτί ή την εισαγωγή ξένου αντικειμένου στο αυτί όπως μιας μπατονέτας. Παράλληλα, η ιγμορίτιδα, ο στρεπτόκοκκος στο λαιμό, ο πονόλαιμος, κάποια λοίμωξη των δοντιών ή το σύνδρομο κροταφογναθικής άρθρωσης μπορούν να αποτελέσουν παράγοντα ώστε να εμφανιστεί πόνος στο αυτί. Η Χειρουργός ΩΡΛ Δρ. Όλγα Παπαδοπούλου αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τον πόνο στο αυτί προσφέροντας εμπεριστατωμένη διάγνωση και προτείνοντας την κατάλληλη μέθοδο θεραπευτικής αντιμετώπισης.