Το σάλιο είναι ένα υγρό εξαιρετικά πολύτιμο για το ανθρώπινο σώμα, διότι επιτελεί πολλές βιολογικές λειτουργίες. Σάλιο ονομάζεται το διαυγές και αφρώδες υγρό που βρίσκεται στοματική κοιλότητα, το οποίο εκκρίνεται μέσω των σιελογόνων αδένων.
Για την διαμόρφωση και την παραγωγή του συμμετέχουν κατά κύριο λόγο τα 3 ζεύγη των μείζονων σιελογόνων αδένων που είναι η παρωτίδα, ο υπογνάθιος και ο υπογλώσσιος και κατά δεύτερο οι ελάσσονες σιελογόνοι αδένες, οι οποίοι βρίσκονται διάσπαρτοι στο στόμα, όπως στη γλώσσα, στον ουρανίσκο, στα χείλη και στις παρειές.
Η ταχύτητα ροής του σάλιου και τα συστατικά του επηρεάζονται από διάφορους παράγοντες, όπως η ηλικία, το φύλο, οι διατροφικές συνήθειες και η συναισθηματική κατάσταση του ατόμου. Μικρότερη ροή σάλιου παρατηρείται κατά τη διάρκεια του ύπνου, ενώ ο όγκος και η ροή του αυξάνεται, όταν υπάρχει κάποιο ερέθισμα. Για παράδειγμα, η σκληρή τροφή αυξάνει την έκκριση και το ρυθμό ροής του σάλιου, λόγω της έντονης μασητικής προσπάθειας.
Το σάλιο περιέχει διάφορες ουσίες, όπως νερό, πρωτεΐνες, υδατάνθρακες βλέννα, ένζυμα, λυσοζύμη, ανοσοσφαιρίνες, περοξειδάση και διάφορα ανόργανα συστατικά όπως, φώσφορο, ασβέστιο κάλιο, νάτριο, χλώριο, φθόριο.
Οι βιολογικές λειτουργίες του σάλιου είναι σημαντικές για την υγεία του στόματος και εμφανίζει πολλές ευεργετικές ιδιότητες.:
- Βοηθάει στην εφύγρανση της στοματικής κοιλότητας, στην κατάποση της τροφής και προστατεύει από την αφυδάτωση.
- Υποστηρίζει την πέψη, διότι περιέχει ένζυμα, όπως η αμυλάση και η λιπάση, που διασπούν τις τροφές.
- Το σάλιο προφυλάσσει τα δόντια από την επίδραση των οξέων και των μικροβίων που προκαλούν τερηδόνα ή ακόμη και βλάβες στους μαλακούς ιστούς του στόματος, ενώ τα ιόντα φώσφορο, ασβέστιο και φθόριο που περιέχει, συμβάλλουν στην προστασία των αρχικών βλαβών των δοντιών.
- Τα παθογόνα επίσης μικρόβια καταστρέφονται με τη βοήθεια αντισωμάτων και πρωτεολυτικών ενζύμων που περιέχονται σε αυτό.
- Έχει απεκκριτική ιδιότητα, διότι όταν ανεβαίνουν στο αίμα οι τιμές ουσιών, όπως η ουρία και τα βαρέα μέταλλα λόγω βλάβης των νεφρών, αποβάλλονται μέσω αυτού. Περιέχει ουσίες που εμποδίζουν την είσοδο διαφόρων ιών μέσα στα κύτταρα και παράλληλα λειτουργεί επιβραδυντικά στις μεταλλαξιογόνες ιδιότητες ορισμένων καρκινογόνων ουσιών, εμποδίζοντας έτσι την προσκόλλησή τους στο βλεννογόνο του στόματος.
Το σάλιο, ως διαγνωστικό και γενετικό εργαλείο, αποτελεί βαρόμετρο του σώματος, αφού περιέχει έναν θησαυρό πληροφοριών για την υγεία. Με ένα απλό τεστ σάλιου μπορεί να ανιχνευτεί η προδιάθεση για σοβαρές ασθένειες, όπως ο καρκίνος του μαστού, του παγκρέατος, του προστάτη και του στόματος καθώς και ο ιός HIV. Μπορούν επίσης να ληφθούν βιολογικοί δείκτες για διάφορες ασθένειες, όπως παρασίτωση, διαβήτης και ηπατίτιδα, για καρδιολογικά προβλήματα και αλλεργίες. Τέλος, με ένα απλό δείγμα σάλιου προσδιορίζεται η ομάδα αίματος και το DNA. Είναι πράγματι εντυπωσιακό αν σκεφτεί κανείς ότι το βιολογικό αυτό υγρό έχει τόσες ευεργετικές ιδιότητες και οτί μπορεί να αποκαλύψει τόσες σημαντικές πληροφορίες για το ανθρώπινό σώμα, ένα πραγματικό θαύμα!