Οι κιρσοί και η θρόμβωση είναι δύο κοινές παθήσεις που επηρεάζουν το κυκλοφορικό σύστημα, ιδιαίτερα τα κάτω άκρα. Οι κιρσοί και η θρόμβωση είναι διαδεδομένες αγγειακές διαταραχές των κάτω άκρων, που επηρεάζουν εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως. Οι κιρσοί εκδηλώνονται κυρίως ως επιφανειακές, διεσταλμένες φλέβες που είναι εύκολα ορατές, συνήθως στα κάτω άκρα και συχνά προκαλούν ανησυχία από αισθητικής άποψης. Η θρόμβωση, από την άλλη πλευρά, περιλαμβάνει το σχηματισμό θρόμβων αίματος στο εσωτερικό των φλεβών ή των αρτηριών. Ενώ οι κιρσοί και η θρόμβωση μπορεί να παρουσιάζονται ως δύο εντελώς διαφορετικές καταστάσεις, υπάρχει μια ενδιαφέρουσα σύνδεση μεταξύ τους που καθιστά χρήσιμη την περαιτέρω ανάλυση. Κατανοώντας αυτή τη συσχέτιση, διευκολύνεται η εφαρμογή μέτρων πρόληψης και στοχευμένων θεραπευτικών στρατηγικών γι’ αυτές τις αγγειακές διαταραχές.
Τι είναι οι κιρσοί κάτω άκρων και γιατί εμφανίζονται;
Οι κιρσοί αναπτύσσονται ως αποτέλεσμα των εξασθενημένων τοιχωμάτων των φλεβών και των δυσλειτουργικών βαλβίδων, που οδηγεί σε φλεβική ανεπάρκεια. Αυτή η κατάσταση εμφανίζεται λόγω ενός συνδυασμού γενετικής προδιάθεσης, εκφυλιστικών αλλαγών που σχετίζονται με την ηλικία, ορμονικών παραγόντων (ιδίως κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή λόγω ορμονοθεραπείας), παχυσαρκίας, παρατεταμένης ορθοστασίας ή καθίσματος και χρόνιας φλεβικής υπέρτασης. Αυτοί οι παράγοντες συμβάλλουν στην αύξηση της φλεβικής πίεσης, οδηγώντας σε διαστολή των φλεβών και στη χαρακτηριστική εμφάνιση κιρσών.
Παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη κιρσών
Αρκετοί παράγοντες κινδύνου αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης κιρσών. Αυτά περιλαμβάνουν την ύπαρξη οικογενειακού ιστορικού κιρσών, την προχωρημένη ηλικία, το γυναικείο φύλο, την παχυσαρκία, την εγκυμοσύνη, τα επαγγέλματα που απαιτούν παρατεταμένη ορθοστασία ή καθιστή θέση και ορισμένες ιατρικές καταστάσεις όπως η εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση (Deep vein thrombosis – DVT) ή προηγούμενος τραυματισμός του κάτω άκρου. Ενώ οι ίδιοι οι κιρσοί μπορεί να μην προκαλούν άμεσα θρόμβωση, μοιράζονται κοινούς παράγοντες κινδύνου που καθιστούν τα άτομα ευαίσθητα και στις δύο καταστάσεις.
Τι είναι η θρόμβωση;
Η θρόμβωση περιλαμβάνει το σχηματισμό θρόμβων αίματος μέσα στα αιμοφόρα αγγεία, εμποδίζοντας τη ροή του αίματος. Εμφανίζεται συνήθως λόγω ενός συνδυασμού παραγόντων, ενώ μπορεί να εμφανιστεί τόσο στο αρτηριακό όσο και στο φλεβικό σύστημα. Η αρτηριακή θρόμβωση συχνά επηρεάζει τις στεφανιαίες ή τις εγκεφαλικές αρτηρίες, οδηγώντας σε έμφραγμα του μυοκαρδίου ή εγκεφαλικό, αντίστοιχα. Η φλεβική θρόμβωση εμφανίζεται συνήθως στις βαθιές φλέβες των κάτω άκρων, που ονομάζεται εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση (DVT).
Κιρσοί κάτω άκρων και θρόμβωση: Πώς σχετίζονται
Αρχικά, οι κιρσοί μπορεί να διαταράξουν τη φυσιολογική δυναμική της ροής του αίματος, οδηγώντας σε στάση αυτού εντός των προσβεβλημένων φλεβών. Η στάσιμη ροή αίματος αυξάνει τον κίνδυνο σχηματισμού θρόμβων, προκαλώντας δυνητικά θρόμβωση. Η διευρυμένη, ελικοειδής φύση των κιρσών συμβάλλει περαιτέρω σε διαταραγμένα πρότυπα ροής αίματος, δημιουργώντας συνθήκες που ευνοούν τον σχηματισμό θρόμβων. Παράλληλα, οι κιρσοί συνδέονται με ενδοθηλιακή δυσλειτουργία, η οποία βλάπτει τις αντιθρομβωτικές ιδιότητες των αιμοφόρων αγγείων. Η ενδοθηλιακή δυσλειτουργία περιλαμβάνει ανισορροπία στην παραγωγή αγγειοδιασταλτικών και αγγειοσυσταλτικών, καθώς και αλλοιώσεις στην έκφραση των αντιπηκτικών και προπηκτικών μορίων. Αυτή η ενδοθηλιακή δυσλειτουργία μπορεί να προάγει το σχηματισμό θρόμβων αίματος, αυξάνοντας τον κίνδυνο θρόμβωσης σε άτομα με κιρσούς. Οι κιρσοί και η θρόμβωση μοιράζονται αρκετούς παράγοντες κινδύνου, όπως η ηλικία, η παχυσαρκία, η ακινησία και το ιστορικό εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης. Μάλιστα, η θρόμβωση αποτελεί συχνή επιπλοκή των κιρσών κάτω άκρων, η οποία σχετίζεται με έντονο πόνο, δερματικές επιπλοκές και ενίοτε σοβαρές συστηματικές επιπλοκές. Εάν ένας θρόμβος αίματος απομακρυνθεί και ταξιδέψει στους πνεύμονες, μπορεί να προκαλέσει μια δυνητικά απειλητική για τη ζωή κατάσταση που ονομάζεται πνευμονική εμβολή. Οι κιρσοί και η θρόμβωση είναι διακριτές αλλά αλληλένδετες αγγειακές παθήσεις των κάτω άκρων. Ενώ οι κιρσοί κάτω άκρων σχηματίζονται κυρίως ως απότοκο της φλεβικής ανεπάρκειας, οι σχετικές αιμοδυναμικές αλλοιώσεις και η ενδοθηλιακή δυσλειτουργία μπορούν να συμβάλουν σε αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης θρόμβωσης. Οι κοινοί παράγοντες κινδύνου ενισχύουν περαιτέρω τη σύνδεση μεταξύ αυτών των καταστάσεων. Η κατανόηση της συσχέτισης μεταξύ κιρσών και θρόμβωσης συνεπώς είναι πολύ σημαντική. Τα άτομα με κιρσούς θα πρέπει να γνωρίζουν σχετικά με τον αυξημένο κίνδυνο θρόμβωσης και την πιθανή ανάγκη για λήψη προληπτικών μέτρων. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι η φαρμακευτική αγωγή και οι ειδικές κάλτσες δεν θεραπεύουν το πρόβλημα. Ανακουφίζουν προσωρινά τα συμπτώματα και καθυστερούν το ρυθμό εξέλιξης του. Ωστόσο, άπαξ και εμφανιστούν κιρσοί, ο μόνος τρόπος απαλλαγής είναι επεμβατικός. Ο Αγγειοχειρουργός στην Αθήνα Δρ. Σοφοκλής Τραχανέλλης διαθέτει μακρά εμπειρία στην αντιμετώπιση των κιρσών κάτω άκρων με τις πιο σύγχρονες μεθόδους, προκειμένου να αποφευχθούν επιπλοκές όπως η θρόμβωση.