Ένα πολύπλοκο σύνολο τενόντων και συνδέσμων βοηθά στη σταθεροποίηση και υποστήριξη της άρθρωσης του γόνατος σε κάθε της κίνηση, από την πιο απλή μέχρι και την πιο σύνθετη. Ωστόσο, εξαιτίας της συχνής χρήσης της άρθρωσης του γόνατος οι ιστοί αυτοί είναι εξαιρετικά ευάλωτοι σε τραυματισμούς. Συγκεκριμένα, η ρήξη του προσθίου χιαστού συνδέσμου αποτελεί έναν αρκετά συχνό τραυματισμό μεταξύ αθλητών και δραστήριων ατόμων όλων των ηλικιών. Η ρήξη αυτή μπορεί να είναι μερική ή πλήρης.
Ανατομία γόνατος & ρόλος προσθίου χιαστού συνδέσμου
Η άρθρωση του γόνατος διαμορφώνεται με την ύπαρξη τριών οστών, το μηριαίο οστό, την κνήμη και την επιγονατίδα. Τα οστά συνδέονται μεταξύ τους μέσω των συνδέσμων, δηλαδή ισχυρών τμημάτων ιστού. Υπάρχουν τέσσερις κύριοι σύνδεσμοι στο γόνατο, οι οποίοι συγκρατούν τα οστά μαζί και προσφέρουν σταθερότητα στο γόνατο. Ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος συνιστά μία από αυτές τις ισχυρές λωρίδες ιστού που συνδράμουν στη σύνδεση του μηριαίου οστού με την κνήμη. Ο σύνδεσμος αυτός εντοπίζεται στη μέση του γόνατος. Η κύρια λειτουργία του είναι να διατηρεί τη σταθερότητα του γόνατος κατά τη διάρκεια στροφικών κινήσεων και να αποτρέπει την ολίσθηση της κνήμης μπροστά από το μηριαίο οστό.
Ρήξη προσθίου χιαστού συνδέσμου: Αίτια
Οι περισσότερες ρήξεις προσθίου χιαστού προκύπτουν στο μέσο του συνδέσμου ή ο σύνδεσμος αποκολλάται από το μηριαίο οστό. Μια ρήξη προσθίου χιαστού συνδέσμου προκύπτει συχνότερα κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων, κυρίως κατά τη διάρκεια αθλημάτων, που περιλαμβάνουν:
- Ταχεία αλλαγή κατεύθυνσης
- Ξαφνικό σταμάτημα
- Επιβράδυνση κατά το τρέξιμο
- Λανθασμένη προσγείωση από άλμα
- Άμεση επαφή ή σύγκρουση, όπως ποδοσφαιρικό τάκλιν
Η ρήξη προσθίου χιαστού συνδέσμου συχνά συνοδεύεται από τραυματισμούς σε άλλους ιστούς στο γόνατο, συμπεριλαμβανομένης της ρήξης στο μηνίσκο, δηλαδή το ανατομικό στοιχείο που απορροφά τους κραδασμούς στο γόνατο, ή σε πρόσθετους συνδέσμους του γόνατος. Υπάρχει περίπτωση ένας ήπιος τραυματισμός να ασκήσει πίεση στον σύνδεσμο αλλά να τον αφήσει ανέπαφο, ωστόσο στην πλειοψηφία των περιπτώσεων η ρήξη δημιουργεί ένα κενό μεταξύ των άκρων του συνδέσμου το οποίο δεν μπορεί να επουλωθεί από μόνο του.
Συμπτώματα τραυματισμού προσθίου χιαστού συνδέσμου
Τη στιγμή του τραυματισμού, μπορεί μερικές φορές να γίνει αισθητό ή να ακουστεί ένα «κρακ». Παράλληλα, εκδηλώνεται πόνος τη στιγμή του τραυματισμού, η ένταση του οποίου είναι κάπως μεταβλητή, αλλά μπορεί να είναι αρκετά σοβαρή. Συνήθως, το άτομο δεν μπορεί να συνεχίσει το παιχνίδι ή τη δραστηριότητα και αντιλαμβάνεται ότι έχει συμβεί ένας σημαντικός τραυματισμός. Εντός των πρώτων ωρών του τραυματισμού εκδηλώνεται οίδημα, ενώ ταυτόχρονα παρουσιάζεται αστάθεια του γόνατος. Σε ορισμένες λιγότερο σοβαρές ρήξεις, τα συμπτώματα μπορεί να είναι ήπια. Αυτό συμβαίνει ιδιαίτερα σε άτομα των οποίων ο τρόπος ζωής δεν περιλαμβάνει έντονη σωματική δραστηριότητα. Εάν ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος υποστεί ολικής έκτασης ρήξη, θα υπάρξει σημαντικής έκτασης αστάθεια στο γόνατο.
Αμέσως μετά από μια ρήξη προσθίου χιαστού συνδέσμου, είναι σημαντικό ο πάσχοντας να σταματήσει οποιαδήποτε σωματική δραστηριότητα και να τοποθετήσει το πόδι του σε ανάρροπη θέση. Ταυτόχρονα, συνιστάται η εφαρμογή πάγου και η λήξη μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων ώστε να μειωθεί η φλεγμονή στο γόνατο. Έπειτα, είναι σημαντικό ο ασθενής να συμβουλευτεί έναν ορθοπεδικό ή έναν αθλητίατρο το συντομότερο δυνατό.
Ρήξη προσθίου χιαστού συνδέσμου: Θεραπεία
Οι επιλογές θεραπείας για μια ρήξη προσθίου χιαστού συνδέσμου βασίζονται στα συμπτώματα, την έκταση της ρήξης, τις ατομικές ανάγκες και το βαθμό της αθλητικής δραστηριότητας του ασθενούς. Για παράδειγμα, ένα λιγότερο δραστήριο άτομο προχωρημένης ηλικίας μπορεί να είναι σε θέση να επιστρέψει στις καθημερινές του δραστηριότητες ακολουθώντας συντηρητική θεραπεία, χωρίς να υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση. Αυτή περιλαμβάνει ακινητοποίηση, φυσικοθεραπεία και σταδιακή μετάβαση στις καθημερινές δραστηριότητες. Ωστόσο, ένας ασθενής νεαρής ηλικίας που ασχολείται ενεργά με τον αθλητισμό πιθανότατα θα χρειαστεί χειρουργική επέμβαση για να επιστρέψει με ασφάλεια στον αθλητισμό και στις καθημερινές του δραστηριότητες.
Η χειρουργική επέμβαση αποκατάστασης μιας ρήξης προσθίου χιαστού συνδέσμου ονομάζεται συνδεσμοπλαστική και περιλαμβάνει την ανακατασκευή του συνδέσμου με αυτομόσχευμα, δηλαδή με τη χρήση τενόντων από άλλη περιοχή του σώματος του ασθενούς, οι οποίοι με την κατάλληλη επεξεργασία τους μπορούν να υποκαταστήσουν τον πρόσθιο χιαστό. Πλέον, για την αποτελεσματική αποκατάσταση της πάθησης έχει αναδειχθεί μια σύγχρονη μέθοδος ανακατασκευής του πάσχοντος συνδέσμου, η συνδεσμοπλαστική προσθίου χιαστού all inside.
Η μέθοδος all inside χρησιμοποιεί μόνο τον ημιτενοντώδη τένοντα ως μόσχευμα αντί για τους οπίσθιους μηριαίους (ισχνός, ημιτενοντώδης) ή τον επιγονατιδικό τένοντα. Έτσι, χρησιμοποιείται μόνο ο ημιτενοντώδης τένοντας με τρόπο ώστε να υποκαθιστά πλήρως τον πρόσθιο χιαστό σύνδεσμο. Η τεχνική αυτή, την οποία εφαρμόζει με εξαιρετικά ποσοστά επιτυχίας ο Ορθοπαιδικός Χειρουργός στην Αθήνα Δρ. Γεώργιος Ποθητάκης, μειώνει το χειρουργικό τραύμα, δεν καταργεί τη λειτουργία των οπίσθιων μηριαίων, συμβάλλει στη διατήρηση σε μεγαλύτερο βαθμό της μυικής ισχύος του ασθενούς, την μείωση του πόνου μετεγχειρητικά και την ταχύτερη συνολική αποκατάσταση.