Η παρουσία λίθων στη χοληδόχο κύστη είναι μια από τις πιο συχνές παθήσεις. Μάλιστα όσο αυξάνει η ηλικία, τόσο πιο συχνά παρουσιάζεται. Η χολή παράγεται στο ήπαρ και αποθηκεύεται στη χοληδόχο κύστη. Διάφοροι παράγοντες με έντονη συμμετοχή βιοχημικών διεργασιών οδηγούν στο σχηματισμό των λίθων εντός της χοληδόχου κύστης.
Σημαντικές αιτίες είναι: το αυξημένο σωματικό βάρος, η δίαιτα πλούσια σε λιπαρά και πτωχή σε φυτικές ίνες, η λήψη αντισυλληπτικών, ορμονικοί παράγοντες, κληρονομικοί παράγοντες, η κίρρωση, η χολική στάση, η χρόνια αιμόλυση.
Χολολιθίαση χωρίς συμπτώματα. Πολλές φορές η χολολιθίαση είναι ένα τυχαίο εύρημα σε ακτινονολογικές εξετάσεις που πραγματοποιούνται για άλλο λόγο. Σε αυτήν την περίπτωση, υπάρχει αιτία για επέμβαση όταν: 1) περιγράφονται λίθοι μεγαλύτεροι από 2 εκατοστά (αυξάνεται η ταχύτητα εγκατάστασης οξείας φλεγμονής της χοληδόχου κύστης), και 2) υπάρχουν υποψίες για αποτιτάνωση, σκλήρυνση της χοληδόχου κύστης (συνθήκη που κάποιες φορές σχετίζεται με δυσπλασία του οργάνου).
Συμπτώματα. Η πιο συχνή ενόχληση είναι πόνος κυρίως στην δεξιά άνω περιοχή της κοιλιακής χώρας. Ο πόνος ξεκινά αιφνίδια (συνήθως μετά από γέυμα) και υποχωρεί σταδιακά μετά από μικρό χρονικό διάστημα ή μετά από αρκετές ώρες. Ο ασθενής μπορεί επίσης να παρουσιάζει ναυτία, επέκταση του πόνου και σε άλλα σημεία, ερυγές. Όλη η παραπάνω κλινική εικόνα λέγεται κολικός χοληφόρων. Στην ουσία ταυτόχρονα με την έναρξη των συμπτωμάτων αυτών, ξεκινά και η φλεγμονή της χοληδόχου κύστης.
Διάγνωση. Ο κύριος τρόπος διερεύνησης και πιστοποίησης της χολολιθίασης είναι το υπερηχογράφημα. Σπάνια απαιτούνται άλλες ακτινολογικές εξετάσεις. Πάντα όμως το πιο σημαντικό στοιχείο στη διάγνωση είναι το ιστορικό διαδοχής των συμπτωμάτων και της κλινικής εικόνας κατά τη φυσική εξέταση του ασθενούς.
Υπάρχει πιθανότητα να μην είναι (μόνο) χολολιθίαση; Η κλινική εικόνα του κολικού των χοληφόρων έχει κοινά συμπτώματα με άλλες παθήσεις όπως: πεπτικό έλκος, οισοφαγικός σπασμός, ευερέθιστο έντερο, διαφραγματοκήλη, μυσκελετικές παθήσεις, νόσοι του καρδιαγγειακού, και ακόμη με δυσπλασίες – νεοεξεργασίες κυρίως του πεπτικού που ξεκινούν να γίνονται συμπτωματικές.
Επιπλοκές της χολολιθίασης. Ένας ασθενής με χολολιθίαση μπορεί να αντιμετωπίσει τις παρακάτω επιπλοκές. Οξεία χολοκυστίτιδα (που μπορεί να οδηγήσει σε εμπύημα, γάγγραινα και διάτρηση της χοληδόχου κύστης), χοληδοχολιθίαση (που δύναται να προκαλέσει αποφρακτικό ίκτερο, παγκρεατίτιδα, χολαγγειϊτιδα). Η νεοεξεργασία της χοληδόχου κύστης σχετίζεται σε μεγάλο ποσοστό με την διάρκεια παρουσίας χολόλιθων.
Θεραπεία. Όταν ο ασθενής έχει συμπτώματα ή όταν υπάγεται στις δύο κατηγορίες που αναφέραμε πιο πάνω σε περίπτωση ασυμπτωματικής χολολιθίασης, τότε η θεραπεία είναι χειρουργική. Η σύγχρονη λαπαροσκοπική χειρουργική εγγυάται ελάχιστο μετεγχειρητικό άλγος και γρήγορη επάνοδο στις δραστηριότητες.