Ο καρκίνος παχέος εντέρου αποτελεί μια σημαντική πρόκληση στον τομέα της χειρουργικής ογκολογίας, αντιπροσωπεύοντας έναν από τους πιο συχνά διαγνωσμένους καρκίνους παγκοσμίως. Ο καρκίνος αυτός ταξινομείται σε διάφορους τύπους, με το αδενοκαρκίνωμα παχέος εντέρου να εμφανίζεται συχνότερα. Η μορφή αυτή καρκινώματος αντιπροσωπεύει μάλιστα πάνω από το 90% όλων των περιπτώσεων καρκίνου του παχέος εντέρου. Η σημασία του αδενοκαρκινώματος του παχέος εντέρου δεν έγκειται μόνο στον επιπολασμό του αλλά και στην πιθανή θνησιμότητα του, ιδιαίτερα εάν διαγνωστεί σε προχωρημένα στάδια. Ωστόσο, η έγκαιρη διάγνωση και η πρόληψη μέσω τακτικών εξετάσεων μπορεί να προλάβει πολλές δυσμενείς καταστάσεις.
Τι είναι το αδενοκαρκίνωμα παχέος εντέρου;
Το αδενοκαρκίνωμα του παχέος εντέρου είναι ο πιο κοινός τύπος καρκινώματος που αναπτύσσεται στο συγκεκριμένο όργανο. Όπως προαναφέρθηκε, πάνω από το 90% των καρκινωμάτων του παχέος εντέρου είναι αδενοκαρκινώματα που προέρχονται από επιθηλιακά κύτταρα του βλεννογόνου του παχέος εντέρου. Συχνά ξεκινούν από την εσωτερική επένδυση του παχέος εντέρου και στη συνέχεια διηθούν σε άλλα στρώματα. Ο τύπος αυτός καρκινικού όγκου ξεκινά με τη μορφή προκαρκινικής βλάβης που ονομάζεται αδένωμα ή αδενωματώδης πολύποδας. Τα αδενώματα συνιστούν προκαρκινωματώδεις βλάβες οι οποίες αναμένεται να παρουσιάσουν κακοήθη εξαλλαγή σε διάστημα 5-10 ετών από την ανάπτυξή τους. Ο κίνδυνος για κακοήθη εξαλλαγή ενός αδενώματος είναι ανάλογος του μεγέθους του. Τα αδενώματα άνω των 2 εκ. παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο συνύπαρξης κακοήθειας. Να σημειωθεί ότι υπάρχουν κι άλλοι σπάνιοι τύποι καρκινωμάτων του παχέος εντέρου, όπως το λέμφωμα και το σάρκωμα.
Υπάρχουν δύο λιγότερο συνηθισμένοι υποτύποι αδενοκαρκινωμάτων:
– Το βλεννώδες αδενοκαρκίνωμα, το οποίο αποτελείται από περίπου 60 τοις εκατό βλέννα. Η βλέννα μπορεί να ωθήσει τα καρκινικά κύτταρα να εξαπλωθούν πιο γρήγορα και να γίνουν πιο επιθετικά από τα τυπικά αδενοκαρκινώματα.
– Το αδενοκαρκίνωμα με κύτταρα δίκην σφραγιστήρος δακτυλίου, το οποίο ευθύνεται για λιγότερο από το 1 τοις εκατό όλων των περιστατικών καρκίνου του παχέος εντέρου. Ονομάστηκε για την εμφάνισή του στο μικροσκόπιο, το αδενοκαρκίνωμα με κύτταρα δίκην σφραγιστήρος είναι συνήθως επιθετικό και μπορεί να είναι πιο δύσκολο να αντιμετωπιστεί.
Αιτίες και παράγοντες κινδύνου
Η ακριβής αιτία της εμφάνισης ενός αδενοκαρκινώματος του παχέος εντέρου, όπως και πολλών καρκίνων, είναι η συσσώρευση γενετικών μεταλλάξεων στο DNA των κυττάρων του παχέος εντέρου. Αυτές οι μεταλλάξεις προκαλούν ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό των κυττάρων, οδηγώντας στην ανάπτυξη κακοήθους όγκου.
Στους παράγοντες κινδύνου συγκαταλέγονται:
– Η προχωρημένη ηλικία: Ο κίνδυνος να εμφανιστεί ένα αδενοκαρκίνωμα παχέος εντέρου αυξάνεται με την ηλικία (συνήθως άνω των 50 ετών).
– Το ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου ή πολύποδων.
– Ορισμένα γενετικά σύνδρομα: όπως το σύνδρομο Lynch και η οικογενής αδενωματώδης πολυποδίαση.
– Τυχόν ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες: Η αυξημένη κατανάλωση κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος και η μειωμένη κατανάλωση φυτικών ινών και νερού έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου.
– Ορισμένες συνήθειες: Η παχυσαρκία, η σωματική αδράνεια, το κάπνισμα και η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ αποτελούν επίσης γνωστούς παράγοντες κινδύνου.
– Τυχόν χρόνιες φλεγμονώδεις ασθένειες που πλήττουν το παχύ έντερο: Ασθένειες όπως οι ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου (ελκώδης κολίτιδα και νόσος του Crohn) και η εκκολπωματίτιδα μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης αδενοκαρκινώματος του παχέος εντέρου.
Συμπτώματα αδενοκαρκινώματος παχέος εντέρου
Τα συμπτώματα που προκαλεί ένα αδενοκαρκίνωμα και γενικά οι τύποι καρκίνου του παχέος εντέρου είναι:
– Αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου, όπως διάρροια ή δυσκοιλιότητα, που διαρκούν περισσότερο από μερικές ημέρες.
– Αιμορραγία από το ορθό ή αίμα στα κόπρανα.
– Επίμονη κοιλιακή δυσφορία, όπως κράμπες, συσσώρευση αερίων ή πόνος.
– Αίσθημα ατελούς κένωσης του εντέρου.
– Αδυναμία ή κόπωση.
– Ανεξήγητη απώλεια βάρους.
Θεραπευτικές στρατηγικές για ένα αδενοκαρκίνωμα παχέος εντέρου
Το τρίπτυχο της αντιμετώπισης του καρκίνου του παχέος εντέρου περιλαμβάνει χειρουργική επέμβαση, χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία. Η μεμονωμένη εφαρμογή κάθε θεραπείας ή ο συνδυασμός τους επιλέγεται ανάλογα με τα χαρακτηριστικά της κάθε περίπτωσης ξεχωριστά. Η κύρια θεραπεία για εντοπισμένο καρκίνο είναι η χειρουργική αφαίρεση του τμήματος του παχέος εντέρου στο οποίο εντοπίζεται ο όγκος. Για πιο προχωρημένα στάδια, η χειρουργική επέμβαση μπορεί επίσης να περιλαμβάνει λεμφαδενικό καθαρισμό. Ο Γενικός Χειρουργός στην Αθήνα Δρ. Βασίλειος Κοντοστόλης αντιμετωπίζει χειρουργικά ακόμη και ιδιαίτερα απαιτητικά περιστατικά καρκίνου του παχέος εντέρου. Η χημειοθεραπεία από την άλλη πλευρά εφαρμόζεται συχνά μετά από τη χειρουργική επέμβαση για την εξάλειψη τυχόν εναπομεινάντων καρκινικών κυττάρων ή πριν από χειρουργική επέμβαση για τη συρρίκνωση του όγκου ή των όγκων. Είναι επίσης η κύρια θεραπεία σε περιπτώσεις μεταστατικού καρκίνου. Τέλος, η ακτινοθεραπεία συνήθως διενεργείται παράλληλα με τη χημειοθεραπεία για τον ίδιο σκοπό, συχνότερα σε περιπτώσεις καρκίνου του ορθού.