Μια αρκετά κοινή μορφή άλγους στον ανδρικό πληθυσμό είναι ο πόνος στους όρχεις. Οι όρχεις κατέχουν ζωτικό ρόλο στη διασφάλιση της ορθής λειτουργίας του ανδρικού αναπαραγωγικού συστήματος, καθώς είναι υπεύθυνοι για την παραγωγή σπερματοζωαρίων και τεστοστερόνης. Πρόκειται για πολύ ευαίσθητους αδένες που παρά την τόσο απαραίτητη λειτουργία τους, δυστυχώς προσβάλλονται από διάφορες καταστάσεις και παθήσεις. Μάλιστα, ο πόνος στους όρχεις δεν είναι ασυνήθιστος και μπορεί να προέρχεται από διάφορα αίτια. Ο πόνος αυτός μπορεί να γίνει αντιληπτός είτε στον έναν όρχι είτε και στους δύο ταυτόχρονα. Μάλιστα, η έντασή του ενδέχεται να ποικίλλει, από ήπια έως αρκετά δυσάρεστη. Ο πόνος ενδέχεται να είναι οξύς ή χρόνιος, σταθερός ή διακοπτόμενος. Ο αιτιολογικός παράγοντας που προκάλεσε τον πόνο μπορεί να εντοπίζεται είτε στον ίδιο τον όρχι, είτε σε κάποιο άλλο όργανο και να ακτινοβολεί στο ευαίσθητο αυτό όργανο.
Για να γίνουν όμως κατανοητά τα πιθανά αίτια εκδήλωσης πόνου στους όρχεις, είναι σημαντικό να αναφερθούν οι ανατομικές δομές της συγκεκριμένης περιοχής. Οι όρχεις διαθέτουν επίσης την επιδιδυμίδα, έναν περιελιγμένο σωλήνας στο πίσω μέρος των όρχεων, όπου το σπέρμα ωριμάζει. Στην ανατομική αυτή περιοχή βρίσκονται επίσης αιμοφόρα αγγεία, νεύρα και ο σπερματικός πόρος, ο οποίος μεταφέρει το σπέρμα και υποστηρίζει τους όρχεις. Οι όρχεις περιβάλλονται από το όσχεο, ένα περίβλημα δέρματος και μυών όμοιο με «σάκο», το οποίο προστατεύει τους όρχεις και βοηθά στη ρύθμιση της θερμοκρασίας τους. Παράλληλα, τα νεύρα από διάφορες περιοχές (όπως ο κάτω νωτιαίος μυελός και η πυελική περιοχή) νευρώνουν τους όρχεις, πράγμα που σημαίνει ότι ο πόνος μπορεί μερικές φορές να ακτινοβολεί από άλλα μέρη του σώματος. Αυτό ουσιαστικά σημαίνει ότι ο πόνος στους όρχεις μπορεί να προκύψει από πολλές πηγές, όπως άμεσο τραύμα, μόλυνση, φλεγμονή, ή ακόμα και αγγειακά, νευρολογικά ή άλλα αίτια.
Συστροφή όρχεως και πόνος
Η συστροφή όρχεως αποτελεί επείγουσα κατάσταση που χρήζει άμεσης αντιμετώπισης, καθώς προκαλεί έντονο πόνο και άλλες επιπλοκές. Στην πάθηση αυτή, ο προσβεβλημένος όρχις πραγματοποιεί μία περιστροφή άνω των 180 μοιρών γύρω από τον άξονά του. Το αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι η ταυτόχρονη συστροφή του σπερματικού πόρου, γεγονός που διακόπτει την παροχή αίματος στον όρχι. Είναι μια από τις πιο σοβαρές αιτίες οξέος πόνου στους όρχεις και, αν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να οδηγήσει σε ισχαιμία και νέκρωση του όρχεως. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν συνήθως ξαφνικό, έντονο πόνο στους όρχεις, διόγκωση και ναυτία. Η έγκαιρη διάγνωση και η ταχεία χειρουργική αποκατάσταση της πάθησης είναι απαραίτητες για τη διάσωση του όρχεως.
Επιδιδυμίτιδα και πόνος στους όρχεις
Η επιδιδυμίτιδα είναι η φλεγμονή της επιδιδυμίδας και συνήθως προκαλείται από κάποια βακτηριακή λοίμωξη, όπως σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ) σε σεξουαλικά ενεργούς, νεαρούς άνδρες. Σε άνδρες μεγαλύτερης ηλικίας, μπορεί να προκληθεί από λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος ή προστατίτιδα. Βασικά συμπτώματα της επιδιδυμίτιδας είναι ο σταδιακός πόνος στους όρχεις, η διόγκωση της περιοχής, η ευαισθησία και ο πυρετός.
Φλεγμονή του όρχεως κι εκδήλωση πόνου
Η φλεγμονή του ίδιου του όρχεως ή αλλιώς ορχίτιδα αποτελεί κοινή αιτία πόνου στην περιοχή. Η πάθηση αυτή οφείλεται σε ιογενείς λοιμώξεις, ιδιαίτερα στην παρωτίτιδα. Βέβαια, ο εμβολιασμός κατά της παρωτίτιδας έχει συμβάλλει καθοριστικά στην ελάττωση των περιστατικών ορχίτιδας. Αν ωστόσο εκδηλωθεί η νόσος, προκαλεί επώδυνη διόγκωση των όρχεων, ευαισθησία, πυρετό και κακουχία. Η πάθηση χρήζει προσοχής και άμεσης αντιμετώπισης, καθώς ενδέχεται να προκαλέσει ατροφία του όρχι και υπογονιμότητα.
Τραύμα και πόνος στους όρχεις
Κάποιο άμεσο τραύμα στους όρχεις ή το όσχεο, όπως από αθλητικές δραστηριότητες ή ατυχήματα, μπορεί να προκαλέσει έντονο πόνο και διόγκωση. Μια σοβαρή κάκωση μπορεί να οδηγήσει σε συνοδή ρήξη του ινώδη χιτώνα ο οποίος λειτουργεί ως προστατευτικό κάλυμμα του όρχεως. Η κατάσταση αυτή χρήζει άμεσης χειρουργικής αποκατάστασης.
Κιρσοκήλη και ορχεοδυνία
Η κιρσοκήλη αφορά στην κιρσοειδή διάταση και ελικοειδή πορεία των σπερματικών φλεβών, που συνθέτουν το φλεβικό δίκτυο του αριστερού όρχι. Η πάθηση προκαλεί όχι μόνο πόνο, αλλά και μια σειρά από παθοφυσιολογικές μεταβολές στον όρχι, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται αρνητικά η ποιότητα του σπέρματος και κατά συνέπεια να εκδηλώνεται υπογονιμότητα.
Πόνος στους όρχεις λόγω σπανιότερων αιτίων
Σε σπάνιες περιπτώσεις, ο πόνος στους όρχεις μπορεί να προκύψει από τη διακοπή της παροχής αίματος στον όρχι, γεγονός που οδηγεί σε ισχαιμία και νέκρωση του ιστού. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε αγγειακές καταστάσεις, όπως συστροφή όρχεως, τραυματισμό, ή καταστάσεις υπερπηκτικότητας.
Παθήσεις εκτός των όρχεων που προκαλούν πόνο στη συγκεκριμένη περιοχή
Παθήσεις όπως η βουβωνοκήλη, η προστατίτιδα και οι λίθοι στα νεφρά ενδέχεται να προκαλέσουν ακτινοβολούμενο πόνο στην περιοχή των όρχεων. Αρχικά, η βουβωνοκήλη αποτελεί μια μορφή κήλης του κοιλιακού τοιχώματος που αναπτύσσεται στη βουβωνική χώρα. Η πάθηση εκδηλώνεται με μια ορατή διόγκωση στη βουβωνική χώρα ή στους όρχεις και συνοδεύεται από διάφορα συμπτώματα, όπως πόνος στους όρχεις λόγω της πίεσης στον σπερματικό πόρο. Η προστατίτιδα από την άλλη πλευρά ή αλλιώς η φλεγμονή του προστάτη αδένα, δεν αποκλείεται να προκαλέσει ακτινοβόλο πόνο στους όρχεις. Η πάθηση επίσης συνοδεύεται από συμπτώματα του ουροποιητικού, όπως συχνουρία, επείγουσα ανάγκη για ούρηση ή δυσουρία, εκτός από την ενόχληση στους όρχεις. Τέλος, οι λίθοι στα νεφρά μπορεί να προκαλέσουν ακτινοβόλο πόνο στην κοιλιακή ή βουβωνική χώρα, ακόμα και στους όρχεις. Αυτός ο πόνος είναι συχνά οξύς, διακοπτόμενος και με αυξομειώσεις ως προς την έντασή του.
Γενικότερα, λόγω της ποικιλίας των αιτιολογικών παραγόντων που μπορούν να προκαλέσουν πόνο στους όρχεις, η έγκαιρη διάγνωση από ειδικό είναι αναγκαία. Ο Χειρουργός Ουρολόγος – Ανδρολόγος Δρ. Χρήστος Τσαλίκης φροντίζει ώστε ο πόνος στους όρχεις και η υποκείμενη κατάσταση που τον προκάλεσε να αντιμετωπιστούν στοχευμένα.