Η αυχενική μυελοπάθεια είναι μια νευρολογική πάθηση που προκύπτει από τη συμπίεση του νωτιαίου μυελού στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης. Αυτή η πάθηση μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ποιότητα ζωής ενός ατόμου, καθώς εκδηλώνεται με συμπτώματα όπως σπαστικότητα, υπεραντανακλαστικότητα, παθολογικά αντανακλαστικά, αδεξιότητα δακτύλων/χεριών και/ή διαταραχή στη βάδιση. Συνήθως εκδηλώνεται ύπουλα και εξελίσσεται σταδιακά ασκώντας σημαντικούς λειτουργικούς περιορισμούς. Η κλινική εικόνα της αυχενικής μυελοπάθειας ποικίλλει ανάλογα με τη σοβαρότητα της συμπίεσης του νωτιαίου μυελού καθώς και τη θέση της. Εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία, η αυχενική μυελοπάθεια οδηγεί σε σημαντική παράλυση και απώλεια λειτουργικότητας.
Αυχενική μυελοπάθεια: Αίτια
Η αυχενική μυελοπάθεια εκδηλώνεται εξαιτίας διαφόρων αιτιών, με πιο συχνές τις εκφυλιστικές αλλοιώσεις στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης. Αυτές οι αλλαγές συχνά οδηγούν σε συμπίεση ή τραυματισμό του νωτιαίου μυελού. Ένας από τους κύριους αιτιολογικούς παράγοντες είναι η εκφυλιστική δισκοπάθεια. Αυτή προκύπτει ως απότοκο της φθοράς και του σχηματισμού ρωγμών/σχισμών στους μεσοσπονδύλιους δίσκους της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης λόγω της παρόδου του χρόνου, προκαλώντας πόνο. Η εκφυλιστική δισκοπάθεια μπορεί έπειτα να οδηγήσει σε δισκοκήλη, σχηματισμό οστεοφύτων και επακόλουθη συμπίεση του νωτιαίου μυελού. Παράλληλα, η σπονδυλική στένωση στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης περιλαμβάνει τη μείωση της διαμέτρου του σπονδυλικού σωλήνα λόγω υπερτροφίας των αρθρώσεων και των συνδέσμων. Αυτή η στένωση μπορεί να οδηγήσει σε συμπίεση του νωτιαίου μυελού και την εμφάνιση συμπτωμάτων μυελοπάθειας.
Κάποιο τραύμα σπονδυλικής στήλης, όπως κάποιο εξάρθρημα ή κάταγμα των αυχενικών σπονδύλων μπορεί να προκαλέσει επίσης άμεση βλάβη στο νωτιαίο μυελό και κατά συνέπεια αυχενική μυελοπάθεια. Ταυτόχρονα, οι ενδομυελικοί και εξωμυελικοί όγκοι στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης μπορεί να συμπιέσουν ή να διεισδύσουν στον νωτιαίο μυελό, προκαλώντας αυχενική μυελοπάθεια. Αυτοί οι όγκοι σπονδυλικής στήλης μπορεί να είναι καλοήθεις ή κακοήθεις. Τέλος, αυτοάνοσες ή φλεγμονώδεις παθήσεις, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα ή η αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα, μπορεί να επηρεάσουν την αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης και να συμβάλλουν στην εμφάνιση αυχενικής μυελοπάθειας.
Συμπτώματα αυχενικής μυελοπάθειας
Η κλινική εικόνα της αυχενικής μυελοπάθειας είναι εξαιρετικά μεταβλητή και εξαρτάται από τη σοβαρότητα της συμπίεσης του νωτιαίου μυελού, τη θέση της συμπίεσης και τα μεμονωμένα χαρακτηριστικά του εκάστοτε ασθενούς. Ένα από τα βασικά συμπτώματα της πάθησης είναι η κινητική δυσλειτουργία. Πιο συγκεκριμένα, εκδηλώνεται μυϊκή αδυναμία, ιδιαίτερα στα άνω άκρα, αδεξιότητα και δυσκολία στις λεπτές κινητικές δεξιότητες, απώλεια συντονισμού και ζητήματα ισορροπίας. Οι ασθενείς παρουσιάζουν διαταραχές και αστάθεια στη βάδιση, ενώ η διαταραχή της ισορροπίας που εκδηλώνεται αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο παραπατήματος ή πτώσης. Παράλληλα, εκδηλώνονται αισθητηριακές αλλαγές, όπως μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα στα άνω άκρα. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που ο ασθενής βιώνει και πόνο στον αυχένα, που συχνά ακτινοβολεί στους ώμους και τα χέρια. Μάλιστα, εκδηλώνεται υπεραντανακλαστικότητα στα άνω και κάτω άκρα, ενώ παρουσιάζονται και παθολογικά αντανακλαστικά. Σε σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να εκδηλωθεί δυσλειτουργία της ουροδόχου κύστης και του εντέρου ή τετραπαρετική συνδρομή, δηλαδή πλήρης αδυναμία τόσο στα άνω όσο και στα κάτω άκρα.
Αυχενική μυελοπάθεια: Διάγνωση & θεραπεία
Η διάγνωση της αυχενικής μυελοπάθειας πραγματοποιείται με λήψη λεπτομερούς ιατρικού ιστορικού, λεπτομερή κλινική εξέταση και απεικονιστικές εξετάσεις. Γίνεται λεπτομερής λήψη ιστορικού για τον εντοπισμό των συμπτωμάτων και την εξέλιξή τους, ενδελεχής νευρολογική εξέταση για την αξιολόγηση της κινητικής, αισθητηριακής και αντανακλαστικής λειτουργίας, και εκτίμηση βάδισης και συντονισμού. Η μαγνητική τομογραφία αποτελεί στη συνέχεια τη βέλτιστη επιλογή για την απεικόνιση της συμπίεσης του νωτιαίου μυελού και άλλων παθήσεων ή δομικών ανωμαλιών. Οι αξονικές τομογραφίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εύρεση και αξιολόγηση καταγμάτων ή οστεοφύτων.
Η θεραπεία της αυχενικής μυελοπάθειας στοχεύει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων, στην αναστολή της επιδείνωσης της νόσου και στη βελτίωση της λειτουργικής ικανότητας του ασθενούς. Η επιλογή της θεραπείας εξαρτάται από την υποκείμενη αιτία, τη σοβαρότητα της πάθησης και τη γενική υγεία του ασθενούς. Δυστυχώς, στις περισσότερες περιπτώσεις η συντηρητική αντιμετώπιση με αντιφλεγμονώδη φάρμακα, φυσικοθεραπεία και μερικές φορές ενέσεις κορτικοστεροειδών προσφέρει προσωρινή μόνο ανακούφιση των συμπτωμάτων. Οι βραχυπρόθεσμες αυτές επιλογές δε συνιστούν οριστική λύση για ασθενείς με προοδευτικά συμπτώματα. Σε περίπτωση προοδευτικών συμπτωμάτων, έχει ένδειξη η χειρουργική αντιμετώπιση. Αυτή περιλαμβάνει την αποκατάσταση της πηγής που προκαλεί τη συμπίεση, όπως η κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου ή τα οστεόφυτα, για την ανακούφιση της πίεσης στον νωτιαίο μυελό. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η σπονδυλοδεσία μπορεί να είναι απαραίτητη για τη σταθεροποίηση της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης. Εάν η αυχενική μυελοπάθεια οφείλεται σε κάποιο όγκο, μπορεί να απαιτηθεί χειρουργική αφαίρεση. Επίσης, μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση για τη σταθεροποίηση των καταγμάτων ή τη διόρθωση των εξαρθρώσεων.
Η αυχενική μυελοπάθεια είναι μια σύνθετη νευρολογική διαταραχή με ποικίλες αιτίες, συμπτώματα και επιλογές θεραπείας. Η έγκαιρη διάγνωση και η κατάλληλη διαχείριση είναι απαραίτητες για την πρόληψη περαιτέρω νευρολογικής επιδείνωσης και τη βελτίωση της καθημερινότητας των ασθενών. Ο Νευροχειρουργός Σπονδυλικής Στήλης, Δρ. Παναγιώτης Κυριακόγγονας, εφαρμόζει την κατάλληλη θεραπευτική προσέγγιση ώστε οι ασθενείς με αυχενική μυελοπάθεια να ανακτήσουν στο βέλτιστο βαθμό τη λειτουργικότητα και την ποιότητα ζωής τους.