Η τυμπανική μεμβράνη, ή κοινώς το τύμπανο, είναι μια λεπτή δομή που βρίσκεται στο τέλος του έξω ακουστικού πόρου. Η δομή αυτή χωρίζει το μέσο αυτί από τον έξω ακουστικό πόρο και ταυτόχρονα διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη μετάδοση των ηχητικών δονήσεων από το εξωτερικό περιβάλλον στο μέσο αυτί. Η διάτρηση του τυμπάνου προκύπτει όταν σε αυτή τη μεμβράνη σχηματίζεται μια μικρή οπή, γεγονός που οδηγεί σε διάφορες επιπλοκές και βλάβες της ακουστικής λειτουργίας.
Διάτρηση τυμπάνου: Αίτια
Η διάτρηση του τυμπάνου μπορεί να προκληθεί από διάφορα αίτια, με κυριότερο τις λοιμώξεις του μέσου ωτός. Η πιο κοινή αιτία είναι η οξεία μέση ωτίτιδα, μια λοίμωξη που οδηγεί στη συσσώρευση υγρού ή πύου στο μέσο αυτί και πιο συγκεκριμένα πίσω από το τύμπανο, ασκώντας έντονη πίεση σε αυτό και πιθανώς προκαλώντας το σχηματισμό μιας τρύπας. Ταυτόχρονα, η παρατεταμένη φλεγμονή και οι υποτροπιάζουσες λοιμώξεις στο μέσο αυτί όπως σε περιπτώσεις χρόνιας μέσης ωτίτιδας μπορεί να αποδυναμώσουν το τύμπανο, οδηγώντας σε διάτρηση.
Παράλληλα, κάποιο άμεσο τραύμα στο αυτί, όπως ξαφνικός δυνατός θόρυβος, δυνατό χτύπημα ή εισαγωγή ξένων αντικειμένων όπως μια μπατονέτα, μπορεί να προκαλέσει διάτρηση του τυμπάνου. Γρήγορες και ακραίες αλλαγές στην ατμοσφαιρική πίεση, όπως κατά τη διάρκεια καταδύσεων, αεροπορικών ταξιδιών ή εκρήξεων, μπορεί να προκαλέσουν ρήξη στην τυμπανική μεμβράνη. Τέλος, η έκθεση σε υπερβολικά δυνατούς θορύβους, όπως η παρατεταμένη χρήση ακουστικών σε υψηλή ένταση, μπορεί να οδηγήσει σε διάτρηση του τυμπάνου.
Συμπτώματα & επιπλοκές διάτρησης τυμπανικής μεμβράνης
Οι ενδείξεις και τα συμπτώματα της διάτρησης του τυμπάνου μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με το μέγεθος και τη θέση της διάτρησης. Τα πιο κοινά συμπτώματα περιλαμβάνουν πόνο ή δυσφορία στο αυτί, πονοκέφαλο, ξαφνική απώλεια ή εξασθένηση της ακοής, εμβοές, ωτόρροια δηλαδή διαυγή, αιματηρή ή πυώδη έκκριση από το αυτί και αίσθηση πίεσης ή πληρότητας στο αυτί. Τα συμπτώματα προκαλούν δυσφορία στον ασθενή, και ενδέχεται να χειροτερέψουν εάν η πάθηση αφεθεί χωρίς θεραπεία. Μάλιστα, όσο η διάτρηση τυμπάνου εξελίσσεται, ενδέχεται να εμφανιστούν σοβαρότερες επιπλοκές.
Η διάτρηση του τυμπάνου δημιουργεί ένα άνοιγμα που επιτρέπει στο νερό, τα βακτήρια, τους ιούς και τους μύκητες να εισέλθουν πιο εύκολα στο μέσο αυτί. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση οξείας μέσης ωτίτιδας. Οι μη θεραπευμένες λοιμώξεις μπορούν να προκαλέσουν περαιτέρω βλάβη στις δομές του μέσου αυτιού και να συμβάλουν στην απώλεια ακοής. Εάν η τρύπα στην τυμπανική μεμβράνη είναι μεγάλου μεγέθους, ενδέχεται να εμφανιστεί βαρηκοΐα. Μία εκ των βασικότερων πιθανών επιπλοκών της πάθησης είναι η πρόκληση ιλίγγου. Ο ίλιγγος εμφανίζεται όταν κρύο ή ζεστό νερό προκαλέσει ερεθισμό στο λαβύρινθο του αυτιού, προκαλώντας ζάλη ή αίσθημα αστάθειας.
Διάγνωση διάτρησης τυμπάνου
Για τη διάγνωση της διάτρησης του τυμπάνου, οι επαγγελματίες υγείας μπορούν να χρησιμοποιήσουν διάφορες διαγνωστικές εξετάσεις, η κυριότερη εκ των οποίων είναι η ωτομικροσκόπηση. Κατά την εξέταση αυτή διενεργείται επισκόπηση του αυτιού με χρήση μικροσκοπίου για την λεπτομερή αξιολόγηση της κατάστασης του τυμπάνου αλλά και του μεγέθους και της θέσης της διάτρησης. Εάν παρουσιάζεται ωτόρροια, γίνεται λήψη δείγματος υγρού προκειμένου να διευκολυνθεί μέσω καλλιέργειας ο προσδιορισμός της γενεσιουργού αιτίας της μόλυνσης. Επίσης, διενεργείται πλήρης ακουολογικός έλεγχος για την αξιολόγηση του βαθμού και του είδους της απώλειας ακοής που σχετίζεται με τη διάτρηση του τυμπάνου.
Διάτρηση τυμπάνου: Θεραπευτικές επιλογές
Η θεραπεία της διάτρησης του τυμπάνου εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως το μέγεθος και η θέση της διάτρησης, τα σχετικά συμπτώματα και η υποκείμενη αιτία. Μικρές διατρήσεις που προκαλούν ελάχιστα συμπτώματα μπορεί να επουλωθούν αυθόρμητα με την πάροδο του χρόνου και συχνά δεν απαιτούν παρέμβαση. Μπορεί να συνιστώνται τακτική παρακολούθηση και προληπτικά μέτρα, όπως η αποφυγή εισόδου νερού στο αυτί. Σε περιπτώσεις λοίμωξης συνταγογραφούνται αντιβιοτικές ωτικές σταγόνες ή αντιβιοτικά από το στόμα για την πρόληψη περαιτέρω επιπλοκών.
Μεγάλου μεγέθους διατρήσεις ή διατρήσεις που αποτυγχάνουν να επουλωθούν μπορεί να απαιτούν χειρουργική επέμβαση. Η επέμβαση εκλογής σε αυτή την περίπτωση είναι η τυμπανοπλαστική. Η τυμπανοπλαστική περιλαμβάνει την τοποθέτηση μοσχεύματος το οποίο μπορεί να είναι είτε χόνδρος που λαμβάνεται από το εξωτερικό μέρος του αυτιού, είτε ένας συνδετικός ιστός, που ονομάζεται κροταφική περιτονία, που αφαιρείται από κάτω από το δέρμα πίσω από το αυτί. Το μόσχευμα τοποθετείται με προσοχή για την προώθηση της επούλωσης και την αποκατάσταση της λειτουργίας της ακοής. Στην απλούστερή της μορφή η επέμβαση ονομάζεται μυριγγοπλαστική, κατά την οποία γίνεται σύγκλειση της οπής στο τύμπανο με την τοποθέτηση μοσχεύματος. Τέλος, σε περιπτώσεις εκτεταμένης απώλειας ακοής που προκύπτει από διάτρηση τυμπάνου, τα ακουστικά βαρηκοΐας μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση της ακουστικής λειτουργίας. Η Χειρουργός ΩΡΛ Δρ. Όλγα Παπαδοπούλου αντιμετωπίζει κάθε περιστατικό διάτρησης τυμπάνου επιλέγοντας την κατάλληλη θεραπευτική προσέγγιση σε κάθε περίπτωση.